Profilaktyka zdrowotna w kraju wymaga teraz szczególnej promocji, gdyż ucierpiała mocno z powodu pandemii koronawirusa. Odpowiedzią Ministerstwa Zdrowia na bieżącą sytuację jest program „Profilaktyka 40 plus” realizowany od 1 lipca 2021 roku. Decyzją Ministerstwa Zdrowia realizacja programu została przedłużona do połowy 2024 roku! Założeniem programu jest wykonywanie refundowanych, profilaktycznych badań laboratoryjnych u osób po 40. roku życia.
Elementem profilaktyki zdrowotnej oraz skutecznym narzędziem w zapobieganiu, zahamowaniu i zwiększeniu szans na wyleczenie szeregu dolegliwości jest regularne wykonywanie badań laboratoryjnych. To bardzo odpowiedzialne zachowanie, niejednokrotnie zapobiegające rozwinięciu się wielu chorób. Umożliwia wychwycenie nieprawidłowości w naszym organizmie jeszcze przed pojawieniem się doskwierających objawów choroby. W odpowiedzi na zauważalne w społeczeństwie problemy powstał program Profilaktyka 40 PLUS, polegający na wykonywaniu bezpłatnych, kontrolnych badań laboratoryjnych u osób po 40 roku życia.
Program 40 PLUS – w jakim celu?
Darmowe badania po 40. roku życia realizowane w ramach programu Profilaktyka 40 PLUS pozwalają na wykrycie chorób, które nawet przez wiele lat mogą rozwijać się w sposób bezobjawowy. Choroby, takie jak cukrzyca typu 2, miażdżyca, przewlekła niewydolność nerek, rak prostaty czy rak jelita grubego powoli i destrukcyjnie niszczą niezauważalnie nasze zdrowie, a z upływem czasu stają się trudne, lub niemożliwe do wyleczenia. Profilaktyczne badania laboratoryjne uwzględnione w programie Profilaktyka 40 PLUS pozwalają na wykrycie ich we wczesnej fazie, a zastosowane leczenia na tym etapie umożliwia całkowity powrót do zdrowia. Niekiedy zahamowanie i odwrócenie postępów niezaawansowanej choroby wymaga krótkotrwałej i nieobciążającej farmakoterapii, zwiększonej dawki ruchu, zmiany sposobu odżywiania oraz zrezygnowania ze złych nawyków. Profilaktycznie wykonywane badania laboratoryjne pozwalają zatem na zwiększenie świadomości o stanie swojego zdrowia i umożliwiają na wizytę u lekarza, we właściwym czasie.
Pakiet 40 PLUS – badania dla kobiet i mężczyzn
Program Profilaktyka 40 PLUS obejmuje zarówno kobiety i mężczyzn po 40. roku życia. Każdy pacjent przed wykonaniem badań laboratoryjnych podlega pomiarowi ciśnienia tętniczego krwi, obwodu w pasie, masy ciała i wzrostu – w celu wyliczenia wskaźnika BMI (wskaźnik nadwagi/otyłości). Lista badań laboratoryjnych dla pacjenta generowana jest po wypełnieniu ankiety lub po telefonicznym udzieleniu odpowiedzi na zadawane przez konsultanta pytania.
Badania dedykowane kobietom to:
- morfologia krwi obwodowej;
- stężenie cholesterolu całkowitego albo wykonanie pełnego profilu lipidowego;
- stężenie glukozy we krwi;
- oznaczenie aktywności enzymów – ALT, AST i GGTP;
- stężenie kreatyniny we krwi;
- badanie ogólne moczu;
- stężenie kwasu moczowego we krwi;
- badanie na obecność krwi utajonej w kale.
Badania dedykowane mężczyznom to:
- morfologia krwi obwodowej;
- stężenie cholesterolu całkowitego albo wykonanie pełnego profilu lipidowego;
- stężenie glukozy we krwi;
- oznaczenie aktywności enzymów – ALT, AST i GGTP;
- stężenie kreatyniny we krwi;
- badanie ogólne moczu;
- stężenie kwasu moczowego we krwi;
- badanie na obecność krwi utajonej w kale;
- PSA – marker choroby nowotworowej prostaty.
Morfologia krwi jest badaniem, na podstawie którego ocenia się ogólną kondycję organizmu. Wynik badania wnosi wiele istotnych informacji na temat niedoborów pierwiastków (żelazo) lub witamin (B12, kwas foliowy) oraz przyczyn toczących się infekcji. Pozwala na wykluczenie chorób hematologicznych lub zaburzeń odporności. Na podstawie wyniku stężenia cholesterolu całkowitego lub/i lipidogramu wnioskować można o ryzyku rozwoju chorób sercowo naczyniowych, np. miażdżycy. Stężenie glukozy we krwi jest kryterium rozpoznania cukrzycy, czyli poważnej choroby metabolicznej. Oznaczenie aktywności enzymów – AST, ALT i GGTP pozwala na ocenę funkcji wątroby i dróg żółciowych, natomiast na podstawie wyniku badania ogólnego moczu, stężenia kreatyniny oraz kwasu moczowego wnioskuje się o stopniu wydolności nerek. Badanie w kierunku wykrycia krwi utajonej w kale ma na celu wykrycie zmian przednowotworowych lub nowotworowych w jelicie grubym. PSA, badanie dedykowane wyłącznie mężczyznom, stanowi marker raka prostaty. Wyniki powyższych badań dają podstawę lekarzowi do podjęcia decyzji o ewentualnym skierowaniu pacjenta na rozszerzone badania diagnostyczne lub w przypadku ich prawidłowych wartości – wyznaczenie terminu kolejnych badań profilaktycznych.
Badania 40 PLUS – rejestracja
W celu uzyskania skierowania na bezpłatne badania laboratoryjne w ramach programu Profilaktyka 40 PLUS należy zalogować się na Internetowe Konto Pacjenta i wypełnić ankietę lub odpowiedzieć telefonicznie na pytania zadawane przez konsultanta (infolinia: 22 735 39 53). W zależności od udzielanych na pytania odpowiedzi zostanie wygenerowana lista badań laboratoryjnych oraz kod skierowania. Na podstawie numeru PESEL oraz kodu skierowania w wyznaczonych punktach pobrań, biorących udział w programie zostanie zrealizowana usługa pobrania krwi i wykonane zostaną badania laboratoryjne z powierzonego materiału (mocz, krew, kał). Należy pamiętać, aby na badania zgłosić się na czczo!
Zatem każdy uprawniony będzie mógł skorzystać z pakietu badań diagnostycznych w punkcie, który będzie realizował program „Profilaktyka 40 PLUS”. Wystarczy, że zgłosi się do placówki z dowodem osobistym. Jednocześnie uprawnieni będą mieli prawo wyboru świadczeniodawcy spośród podmiotów, które zawarły umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia o realizację programu pilotażowego.
Wykaz realizatorów programu Profilaktyka 40 PLUS
Ulotka profilaktyki 40 plus
Tekst: Beata Nowak/Wydział Polityki Społecznej
Źródło: NFZ Szczecin
